SRBI DALMACIJE

Knjiga se odnosi na Srpsku političku ideologiju u Dalmaciji. Kroz delovanje Save Bjelanovića i Antuna Fabrisa, pokazuje da su dalmatinski Srbi u političkom delovanju svojih, pravoslavnih i katoličkih, stranačkih predstavnika, kakvi su oni bili, osigurali posebno mesto u istoriji političkog i društvenog života prečanskih Srba. Osnovne pretpostavke za očuvanje nacionalnog identiteta, kulturne i duhovne posebnosti koju je učvršćivala iznad svega ideja srpske državnosti na dalmatinskom prostoru uspostavljene su još u vreme rata i revolucije sredinom XIX veka kada se dalmatinski Srbi otvoreno, odlučno i razborito odupiru svim nastojanjima da postanu deo velikohrvatskog političkog projekta kakav je definisan hrvatskim nacionalnim preporodom i odlukama Hrvatskog sabora. To je vreme koje prethodi i sledi uspostavljanju dualističkog uređenja u Habzburškoj monarhiji. Bez uvida u Bjelanovićevo, a zatim i Fabrisovo delovanje, kao i njihovih istomišljenika i pristalica, naročito u okviru Dalmatinskog sabora u Zadru i Carevinskog veća u Beču nije moguće razumeti značaj koji su oni imali za očuvanje srpske nacionalne svesti u Dalmaciji, bez obzira da li su oni predstavljali dalmatinske Srbe pravoslavne ili katoličke veroispovesti. Ova knjiga upravo, kroz prizmu političke delatnosti Save Bjelanovića i Antuna Fabrisa, pre i posle Zadarske deklaracije (1905) nastoji da prevaziđe i nadoknadi veći deo onoga što u istoriji primorskih Srba sve do danas predstavlja naročitu nepoznanicu i neistraženo istoriografsko područje. Ovde ćete naći i uvid u lik i delo: Nikodima Milaša, Stefana Mitrov Ljubiše, kao i Antuna Puljezija.Drugi deo knjige donosi relevantan izbor iz njihovih novinskih članaka i poslaničkih beseda kojima su uveliko uticali na karakter i suštinu srpske nacionalne politike u Habzburškoj monarhiji i izvan nje.