KOČIĆ I PRINCIP

Dejan Mikavica

Knjiga se odnosi na srpsku nacionalnu i državnu ideju u Bosni i Hercegovini odnosno na Petra Kočića i Gavrila Principa. Kao izdvojeni ali ne i usamljeni predstavnici nacionalne političke ideologije bosansko-hercegovačkih Srba, Kočić i Princip zasluženo postaju osnovna tema ove knjige, a posebno Gavrilo Princip, koji svojim delom i atentatom izvršenim u Sarajevu 1914. postaje svojevrsni simbol i paradigma nacionalno-oslobodilačkog otpora austrougarskoj diskriminatorskoj vlasti u bosansko-hercegovačkim pokrajinama. U njihovom delovanju prepoznaje se celokupna istorija Srba u ovim zemljama, njihova nastojanja da se oslobode i ujedine sa svojim sunarodnicima u Srbiji i Crnoj Gori, prevaziđu okviri kojima je suzbijana njihova kulturna i nacionalno-politička emancipacija. Mladobosanci su i svojim konkretnim političkim delovanjem i svojim filozofskim i literarno-književnim stvaralaštvom zauzeli posebno mesto u istoriji srpske političke misli prečanskih Srba i srpskog naroda uopšte. Osim Petra Kočića, Alekse Šantića i drugih poslenika srpske nacionalne i demokratske politike, kulture i književnosti, Gavrilo Princip je svojim požrtvovanim i herojskim činom potvrđujući svoju ličnost, postao poseban simbol srpske državotvorne doktrine, koja nije prihvatala mogućnost da Srbi žive odvojeno, u različitim državama, osuđeni na definitivan gubitak nacionalnog identiteta i budućnosti u jednoj i jedinstvenoj državi srpskog naroda koji je naseljavao prostore Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Slavonije, Hrvatske, Dalmacije i južne Ugarske. U isto vreme politička i nacionalna misao Petra Kočića ostala je filozofski i ideološki temelj i putokaz celokupnoj ideologiji bosansko-hercegovačkih Srba i zbog toga je s pravom predmet posebnog proučavanja. Bez uvida u delatnost Petra Kočića nezamislivo je sagledavanje nacionalnih i istorijskih nastojanja Srba u Bosni i Hercegovini da ostvare oslobođenje i prisajedinjenje matičnoj državi, Kraljevini Srbiji.