NEIZABRANA SAVEZNICA: SRBIJA I VELIKA BRITANIJA U PRVOM SVETSKOM RATU

Ovo delo Čedomira Antića, svakako najpoznatijeg predstavnika najmlađe generacije srpskih istoričara, predstavlja veoma dragoceno naučno svedočanstvo o srpsko - britanskim političkim odnosima uoči i za vreme Prvog svetskog rata. Knjiga se upravo pojavila kada se, na razvalinama negdašnje Jugoslavije, i u našoj nauci, ali još više u javnosti, preispituju verovanja i mitovi o prijateljstvima i neprijateljstvima. Upravo na tom fonu o ogromnom, a pokatkad i presudnom uticaju, za koji se veruje da je Gordi Albion imao na tokove srpske i jugoslovenske istorije, pojavila se ova Antićeva knjiga, u nesumnjivom cilju i nameri da osvetli britansko - srpske odnose, od samog uspostavljanja diplomatskog odnosa, i da punu načnu istinu o tim odnosima, u istorijskim danima Prvog svetskog rata koji potresli i Srbiju i svet. Još u XIX veku, od uspostavljanja međusobnih diplomatskih odnosa, britanski konzuli u Srbiji nikada nisu verovali u iskrenost političkog odvajanja Srbije od Rusije. O tome koliko i kako se ta britanska politička misao, protegla i na sledeći, XX vek, i koliko je zapravo britanska uloga bila izrazita , tokom samog rata, a još više prilikom stvaranja prve južnoslovenske zajednice, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, na upečatljiv način svedoči građa koja je prezentirana u ovom Antićevom delu. Zbog toga, iako su pitanju događaji stari jedan vek, ova knjiga predstavlja važan putokaz za razumevanje britanske uloge na Balkanu, u novijoj, pa i savremenoj istoriji. Prema Antiću, veliki ideali i ratni ciljevi spojili su Veliku Britaniju i Srbiju u najvećem ratu u dotadašnjoj istoriji. Dok se Srbija borila za opstanak i stvaranje velike države, Velika Britanija je ratovala za očuvanje velike imperije i mesta među velikim silama. Iako saveznice, i u kasnijim istorijskim okolnostima, iz raznih razloga, taj britansko - srpski odnos nikada nije bio ni jednostavan ni jednostran, već je oduvek imao složenu prirodu u svetlu horizonta međusobnih velikih očekivanja. O čemu, uostalom, svedoči i ova knjiga.