MANASTIRI OVČARSKO-KABLARSKE KLISURE

Danas, početkom XXI veka, u Ovčarsko-kablarskoj klisuri postoji devet manastira, dve kapele i jedna crkva. Nastanak ovih hramova se samo približno može odrediti. Nedostatak istorijskih izvora ostavlja puno prostora za mnogobrojne pretpostavke. Tragovi života u samoj klisuri i neposrednoj okolini potiču iz praistorijskog perioda. Pronađeni su i ostaci iz antike kod današnjeg manastira Uspenja, rane Vizantije pored crkve Sv. Ilije iznad manastira Blagoveštenja. Da li je na ovim, ili nekim drugim tačkama bilo nekih kultnih mesta, iz vremena ranog hrišćanstva ili rane Vizantije, nije utvrđeno. Možda je klisura sa svojim prirodnim zaklonima, a kasnije i utvrđenjima, bila sklonište za okolno stanovništvo. – Sam prirodni ambijent Ovčarsko-kablarske klisure bio je privlačan za pustinjačko monaštvo. Postoje mnoge „svete gore” u pravoslavnom svetu i srednjovekovnoj Srbiji, koje su nastale u usecima, klancima, neobičnim geološkim tvorevinama, kao mestima gde se jasno vidi i prikazuje snaga Boga. U isto vreme takvi prostori su izdvojeni i zaštićeni, i pogodni za askezu. Najverovatnije da je anahoretsko monaštvo prethodilo podizanju manastira u ovoj klisuri, jer mnogobrojne pećine na liticama Kablara idu naruku pustinjačkom monaštvu. 
Miloš Timotijević