DRAGIŠA VASIĆ (1885-1945)

Nacionalni identitet i smisao žrtvovanja za otadžbinu bili su osnovna pitanja o kojima je Dragiša Vasić raspravljao u svom umetničkom stvaralaštvu i publicističkom radu, što je bio i podsticaj za aktivno političko delovanje i pokušaje menjanja društva kako u miru, tako i u ratu.

Većina intelektualaca birala je povlačenje i ćutanje u prelomnim istorijskim razdobljima, nastojeći da biološki preživi, izbegne gubitak porodice, imetka i društvenog položaja. Izbegavali su i iskušenja donošenja političkih i vojnih odluka, koje podrazumevaju lično žrtvovanje, ali i nasilje, a zatim i mogućnost rizika od trpljenja posledica zbog takvih postupaka. Dragiša Vasić nije bio takva ličnost, a na njegove odluke snažno je uticao jasno oblikovan srpski nacionalni identitet, čije su stvaranje i razvoj uslovili mnogi činioci (porodični, zavičajni, statusni, verski).

Rođen je i odrastao u gradskoj trgovačkoj srpsko-cincarskoj porodici, u geografskom, istorijskom i simboličkom središtu novovekovne srpske države. Kult porodice, pravoslavlja i zavičaja bili su važna identitetska uporišta Dragiše Vasića od ranog detinjstva. Po svom poreklu, obrazovanju, kulturi, društvenim vezama, sposobnostima, životnom iskustvu, civilizacijskim vrednostima i materijalnom bogatstvu pripadao je eliti srpskog društva.

Život i umetničko delo Dragiše Vasića neraskidivo su povezani. Zato će sudbine zavičaja, nacije, kulture, države i regiona kojima je pripadao neprekidno uticati i na buduća čitanja i doživljaj njegovog stvaralaštva.