UNUTRAŠNJA TVRĐAVA: UVOD U DELO „SAMOM SEBI“ MARKA AURELIJA

Unutrašnja tvrđava je najvažnije delo Pjera Adoa, svojevrsni vrhunac njegovog višedecenijskog proučavanja antičke filozofije. Niko nije dublje od ovog francuskog filozofa pronikao u filozofiju stoicizma, pokazajući da je i danas, osamnaest vekova pošto je rimski car-stoik Marko Aurelije napisao čuveno delo Samome sebi, stoička filozofija i više nego živa. Stoici su znali da je čovek nedovršeni projekat, ali i da je upravo kao nedovršen otvoren za budućnost i usavršavanje. Da bi se promenio nužno je da vežba i to ne, naprosto, svoje telo već pre svega svoj duh. U svom nevelikom spisu Marko Aurelije pokazuje koje su to vežbe, kako se i zbog čega izvode. Ipak, posle 1800 godina taj se tekst ne otvara sam od sebe. Potreban je vodič, a boljeg vodiča od Adoa teško je pronaći. U ovoj knjizi francuski filozof do tančina analizirai slavni spis, osvetljava njegov jezik, prati njegova meandriranja, zadržava se na motivima koji dolaze iz duboke prošlosti i pokazuje na koji se način preporučuje i savremenim čitaocima, suočava se sa najvećim tumačenjima i utvrđuje veze sa jednako slavnim spisima o istoj temi (na primer Epiktetov spis istog naslova, s tim što je Epiktet bio rob). Ako je cilj duhovnih vežbi da nas promene, da nas učine boljima, onda se i ovo Adoovo tumačenje, koje se pretvara u samostalno i moćno filozofsko delo, pokazuje kao velika duhovna vežba, kao vodič u nas same.