STALNI PESNIČKI OBLICI SRPSKOG NEOSIMBOLIZMA

Ključno pitanje odnosa neosimbolista prema stalnim oblicima, posmatrano u istorijskom kontekstu, ima značenje oživljavanja tradicije u vremenu njenog sveopšteg odbacivanja. Taj proces se sagledava kao kompleksan i dvosmeran. Ne samo da se, ukazuje se u radu, pomoću tradicije menja moderno pesništvo već se menja i naše viđenje tradicije. Stalni oblici imaju emblematsko značenje, funkcionišu kao znak tradicionalnog postupka oblikovanja pesme, pa se samom njihovom upotrebom uspostavlja značenje u ravni poetičkoj. Tako sonet, za koji je u radu utvrđeno da ima centralni značaj među ostalim oblicima (tercina, balata, lauda, balada, rondel, rondo, stramboto, sestina lirika, sesta rima, madrigal, kanon, sapfijska strofa), kod svakog čitaoca izaziva jake asocijacije na dela dalje i bliže nacionalne i evropske književne prošlosti. Istovremeno, upotreba stalnih oblika se javlja ne samo kao znak odnosa prema tradiciji već i kao sredstvo u građenju izraza. Formalna ograničenja koja stalni oblici postavljaju deo su procesa semantizacije, odnosno strukturiranja idejnog sadržaja. Odnos refleksije o stvaranju i kreacije pokazuje se ne samo kao komplementaran već „uporedo živi u esejističkim iskazima“. Analitička svest o onome što čine pokazuje se kao paralelna umetničkom stvaranju, kao deo umetničkog procesa. U zaključku rezultat istraživanja situiran je u ravan književnoistorijsku kroz vrednovanje opisanih činjenica: neosimbolisti su inovacijom s osloncem na tradiciju stvorili nove oblike izražavanja; usavršili izražajne mogućnosti jezika; otkrili nove mogućnosti starih kanonizovanih oblika; razvili svest o obliku i mogućnostima konstrukcije pesme.