SRPSKO ROMSKI REČNIK SA GRAMATIKOM I PRAVOPISNIM

Evropska unija ima 23 zvanična radna jezika: bugarski, češki, danski, holandski, engleski, estonski, finski, francuski, nemački, grčki, mađarski, irski, italijanski, letonski, litvanski, malteški, poljski, portugalski, rumunski, slovački, slovenački, španski i švedski. Ima manje zvaničnih jezika nego država članica (27), pošto se u nekima služi istim jezicima. U Belgiji, na primer, zvanični jezici su holandski, francuski i nemački, dok na Kipru većina populacije govori grčki koji ima zvaničan status. Na osnovu ovoga, ne može se reći da su zvanični radni jezici u EU vezani za države. Sa 10–12 miliona građana, evropska romska zajednica je najveća etnička manjina u EU. Oni koji koriste romski jezik su prisutni u mnogo većem broju od onih koji koriste zvanične EU radne jezike, kao što su letonski, finski ili slovenački.
U ujedinjenoj Evropi i globalizovanom svetu, fer je postaviti pitanje: šta više doprinosi identitetu ljudi – nacionalnost ili jezik? Pogotovu za ljude koji ne dele državu-naciju i koji su, poput Roma, napustili svoju zemlju porekla, Indiju, pre 1000 godina, a sada žive na svim kontinentima u ogromnoj dijaspori – jezik je glavna zajednička kulturna karakteristika i zajedništvo. Jezik je njihova država!
U svom kapacitetu kao pisac, prilično sam svesna činjenice da se pojedinac najbolje može izraziti na svom maternjem jeziku. Takođe, ja kao pisac znam da, zahvaljujući svojim rečima, fonetici i gramatici, jezik često reflektuje tradicije, etike i vrednosti.
Stoga, Srpsko-romski rečnik, napisan od strane pravnika, novinara i publiciste Bajrama Halitija više je nego odličan lingvistički naučni rad – to je strahovit doprinos održavanju veoma stare kulture. Kulture, i ovo se mora naglasiti, kojoj nedostaje zaštita nacionalnih struktura. Dok sam 5 godina radila kao član Evropskog parlamenta, bila sam svedok toga koliko je visoko bio cenjen jezički diverzitet u komunikaciji. Simultana interpretacija je dostupna za sva 23 zvanična radna jezika. Dokumenta, pitanja i odgovori, kao i sve regulative su objavljene na 23 jezika. Brisel čak ima i specijalnog komesara za obrazovanje, kulturu, multijezičnost i omladinu. Činjenica da je multijezičnost u istom portfoliju kao i kultura, obrazovanje i omladina je otkrivajuća. Kultura i obrazovanje su stubovi civilizacije koji treba da budu upućeni omladini koja treba da se stara o njima.
Prvi Srpsko-romski rečnik sa gramatikom (i propisno interesantnom etimologijom) predstavlja prvi korak prema inkluziji romskog jezika u nastavne planove i programe, pre svega u osnovnim, ali i u srednjim školama. Takođe, služi književnim, ali i neknjiževnim prevodiocima (kasnije će biti aktivan u javnim službama), kao i za TV i radio-emitere ili producente i distributere audio i audio-vizualnih materijala. On će takođe pomoći onim istraživačima koji poboljšavaju kvalitet i standardizaciju romskog jezika.
U kontekstu programa i planova uključivanja romske zajednice, rečnik pravnika Bajrama Halitija obezbeđuje donosiocima politika u Briselu i Strazburu snažno kulturno i obrazovno sredstvo.
I poslednje, ali ne i najmanje važno: Evropska povelja prihvata i poštuje regionalne i manjinske jezike. Ovaj novi rečnik, stoga, takođe doprinosti pravdi.