SRPSKA KULTURA 1900–1950.

„Petar Pijanović predstavlja kulturni život Srba u njegovoj ukupnosti – od društvenog i političkog aspekta, preko privatnosti, kulturnih i nacionalnih institucija, do umetnosti i nauke kao najsuptilnijih i najznačajnijih ispoljavanja kulture. Zato ovu studiju čini niz poglavlja koja, sa jedne strane, možemo uzeti kao detaljne pregledne radove sa mnoštvom podataka, kulturnih i književnih događaja, uočavanja bitnih veza među njima i delovanja na susedna područja. Sa druge strane, reč je o izuzetno analitičkoj studiji u kojoj se, ispod površine kulturnog života, otkrivaju dublji tokovi i promene od bitnog značaja za kulturu, a to uvek znači, i za identitet srpskoga naroda. Ovaj period je označio preporod srpske kulture, nauke i umetnosti. Međutim, to vreme najvišeg uspona jeste i vreme preispitivanja i davanja novih smernica nacionalnom brodu. To je vreme kada mnogi najistaknutiji kulturni radnici prihvataju jugoslovenstvo, bilo što su težili da unutar njega reše srpsko pitanje, bilo što su verovali u zajednički život južnoslovenske braće. Ova ideja, koja je nastavljena i posle Drugog svetskog rata, dobrim delom je utopila srpski politički i kulturni identitet u neodređenu nadnacionalnu ideju u koju su, izgleda, jedino verovali oni koji su imali državu i nepromišljeno je žrtvovali. To je kulturna ideologija o kojoj Petar Pijanović veoma precizno piše u završnim poglavljima ove zanimljive i izazovne knjige."

Aleksandar Jovanović