MLADEN - BALKAN 1943-1947: PREŽIVETI

Vukasov Mladen, datiran doživljajem ratnim, u okvirima svih predela gde ga je autor doveo, istinito i smelo doziva dobrotu. Pomenimo da se i u ovom delu pokazala Vukasova ljubav ka prirodi, svaka šuma njegov je zavičaj, a opisi mu dana i noći, susreti ljudi i životinja itekako poseduju moć životnog, autentičnog treperenja.

Ima u ovom delu koje priča o životu i smrti nešto od iskonske gorčine i patnje čovekove, srećemo vekovni napor srpskog čoveka da spasi sebe i vlastiti narod od zatiranja. Ali ono što knjizi daje neku čudesnu prosvetljenost u razumevanju čovekovih moranja jeste pričanje o sudbini čoveka kao pojedinca, poimanje njegove udesnosti u raljama istorije. U našoj umetničkoj književnosti, onoj koja ima ratna zbivanja za temu, retke su stranice opisa takvih stradanja i dizanja, prikazi ljudske muke i tragedije čitavog jednog naroda. Mnoge stranice Mihaila Vukasa govore o njegovom prefinjenom daru za kazivanje, a lično bih izdvojio opise odnosa čoveka sa psima i vukovima koji su zaista impresivni i deluju čitaocu neponovljivo.

Mihailo Vukas obogatio je našu književnost. Ovo nije samo knjiga ratne proze – ona je po svom sadržaju etnološka, istorijska i psihološka enciklopedijska jedinica našeg naroda, njegova sudbinska knjiga.